virtual reality คืออะไร
virtual คือ การจำลอง เป็นการจำลองการทำงานของอุปกรณ์ต่างๆ
virtual reality หรือ VR คือการจำลองแบบของสภาพแวดล้อมจริงโดยใช้คอมพิวเตอร์ ซึ่งสภาพแวดล้อมในความเป็นจริงเสมือนนี้ ส่วนมากจะเป็นเรื่องเกี่ยวกับสิ่งที่เรามองเห็นได้ แสดงทั้งบนจอคอมพิวเตอร์ หรือ อุปกรณ์แสดงผลสามมิติ และยังรวมถึงการจำลองข้อมูลสารสนเทศที่เกี่ยวกับประสาทสัมผัสด้วย เช่น เสียงจากลำโพงหรือหูฟัง นอกจากนี้แล้วยังรวมถึงการจำลองการสัมผัส เช่น การตอบสนองต่อแรงและป้อนกลับ โดยผู้ใช้สามารถโต้ตอบกับสิ่งแวดล้อมเสมือนจริงนี้ได้ ทั้งการใช้อุปกรณ์ เช่น แป้นพิมพ์ หรือ เมาส์ หรือใช้อุปกรณ์อื่น เช่น ถุงมือโครงลวด แขนควบคุม หรือ คันบังคับหลายทิศทาง เป็นต้น ถือเป็นเทคโนโลยีเชิงโต้ตอบที่ผลักดัน ให้ผู้ใช้เกิดความรู้สึกของการเข้าร่วมอยู่ภายในสิ่งแวดล้อมที่ไม่ได้มีอยู่จริง เป็นเพียงสภาพแวดล้อมจำลองที่สร้างขึ้นโดยคอมพิวเตอร์
เทคโนโลยีการจำลองสภาพแวดล้อมเสมือนจริงนี้ถูกนำมาใช้ในหลายวงการ เช่น การจำลองการฝึกนักบิน หรือ หน่วยรบ ,ระบบฝึกผ่าตัดสำหรับนักเรียนแพทย์ และ การศัลยกรรมเสมือนจริง โดยสถานที่ของศัลยแพทย์และผู้ป่วยอาจจะอยู่คนละซีกโลก โดยอาศัยอุปกรณ์ควบคุมการใช้งานระยะไกล เป็นต้น และอีกหนึ่งตัวอย่างที่เราคุ้นกันดี เช่น ภาพยนตร์ 3D และ เกมคอมพิวเตอร์ที่นับวันยิ่งมีความสมจริงมากขึ้นทุกวัน โดยในอดีต VR เป็นเทคโนโลยีที่ถูกใช้งานในระบบการศึกษาเฉพาะทาง มีจุดประสงค์คือการจำลองสถานการณ์หรือประสบการณ์ต่าง ๆ ที่ชีวิตประจำวันทั่วไปไม่สามารถพบเจอได้ เช่น
- นักเรียนการบินใช้ประกอบการเรียนรู้เพื่อฝึกฝนการตัดสินใจในสถานการณ์จำลอง
- ตำรวจ/ทหารใช้ซ้อมการรบในสถานการณ์จำลองโดยไม่ต้องใช้อาวุธจริง
- จิตแพทย์ใช้เพื่อรักษาผู้ป่วยทางจิตที่มีอาการหวาดกลัวสิ่งต่าง ๆ ด้วยการจำลองภาพเสมือน ฝึกให้คนไข้ได้คุ้นชินในสภาพแวดล้อมที่ปลอดภัยควบคุมได้
โดยปกติแล้วจะมีฮาร์ดแวร์ที่ป้อนตรงต่อประสาทสัมผัสด้านการมองเห็นที่เรียกว่า "จอแสดงผลแบบสวมศีรษะ" (Head-Mounted Display, HMD) ให้ตาทั้งสองได้เห็นภาพเป็นสามมิติจากจอภาพขนาดเล็กที่ให้ภาพ (หรือต่อไปอาจลดขนาดลงเป็นแว่นตาก็ได้) และเมื่อผู้ใช้เคลื่อนไหว ภาพก็จะถูกสร้างให้รับกับความเคลื่อนไหวนั้น บางกรณีก็จะมีหูฟังแบบสเตอริโอให้ได้ยินเสียงรอบทิศทาง และอาจมีถุงมือรับข้อมูล (data glove) หรืออุปกรณ์อื่นที่จะทำให้ผู้ใช้โต้ตอบกับสิ่งแวดล้อมจำลองที่ตนเข้าไปอยู่
ซึ่งตัวของ VR นั้นแตกต่างจาก AR (Augmented Reality) หรือความเป็นจริงเสริมอยู่พอสมควร เพราะแม้จะมีคอนเซปต์ที่คล้ายคลึงกัน แต่ก็มีกระบวนการทำงานที่แตกต่างกันโดยสิ้นเชิง โดยการใช้งานความเป็นจริงเสมือนนั้น ผู้ใช้งานจะต้องสวมจอภาพ แว่น VR คาดไว้ที่ศีรษะ ตัวมอนิเตอร์จะเติมเต็มการมองเห็นของเราผ่านซอฟต์แวร์ที่ทำหน้าที่ลวงตาด้วยภาพ 3 มิติ ตัวภาพจะเคลื่อนที่และเปลี่ยนทิศทางตามการมองเห็นไม่ว่าเราจะหันไปทางไหนก็ตาม ในระหว่างนั้นเราก็อาจจะสร้างปฏิสัมพันธ์อื่น ๆ ได้ด้วยการบังคับผ่านเครื่องควบคุมภายนอก เป็นการรังสรรค์ประสบการณ์จำลองและความเป็นไปได้ใหม่ ๆ ที่เทคโนโลยีอื่นไม่สามารถทำได้
ความเป็นจริงเสมือนที่ VR สร้างขึ้น ก็ยังไม่สามารถที่จะสร้างประสบการณ์ที่เหมือนจริงมาก ๆ ได้ ผู้ใช้งานจะยังสามารถแยกแยะโลกเสมือนกับความเป็นจริงได้อยู่ อีกทั้งถ้าหากใช้งาน VR กับอุปกรณ์ที่ไม่มีมาตรฐาน ผู้ใช้อาจเกิดอาการวิงเวียนศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน และอาจส่งผลเสียที่ทำให้สายตาเกิดความผิดปกติได้หากใช้งานมากเกินไป แต่ก็มีแนวโน้มว่าในอนาคต VR มันจะถูกนำไปศึกษาและพัฒนาขอบเขตการทำงานให้สูงขึ้นไปอีกหลายขั้น เห็นได้ชัดจากการที่ Facebook หยิบเอาเทคโนโลยีนี้ไปต่อยอดเป็น Metaverse เพราะพวกเขาเล็งเห็นถึงศักยภาพและความเป็นไปได้มากมายที่ VR จะสามารถสร้างได้
ข้อมูลอ้างอิง
Virtual Reality เทคโนโลยีความเป็นจริงเสมือน, [ออนไลน์], เข้าถึงได้จาก https://www.scimath.org/article/item/4818-virtual-reality
ความเป็นจริงเสมือน, [ออนไลน์], เข้าถึงได้จาก https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%9B%E0%B9%87%E0%B8%99%E0%B8%88%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%99
Designing a head-mounted display (HMD) for augmented reality systems in OpticStudio, [ออนไลน์], เข้าถึงได้จาก https://www.zemax.com/blogs/news/designing-a-head-mounted-display-hmd-for-augmented-reality-systems-in-opticstudio
