ประเภทของต้นทุน
ต้นทุนคงที่
คือ ต้นทุนที่กิจการต้องจ่ายในปริมาณ หรือ จำนวนที่คงที่ ไม่ว่าจะผลิตสินค้าน้อยหรือมาก หรือเรียกได้ว่าเป็นรายจ่ายประจำที่กิจการต้องจ่ายอยู่แล้ว ส่วนใหญ่จะอยู่ในกลุ่มของค่าใช้จ่ายในการผลิต เช่น เงินเดือนพนักงานบัญชี ค่าสาธารณูปโภค(กรณีที่ค่าใช้จ่ายเหล่านี้ ไม่ใช่ส่วนประกอบของการผลิต) หรือค่าใช้จ่ายในการขายและบริหารต่างๆ
ต้นทุนผันแปร
คือ ต้นทุนที่ผันแปรไปตามปริมาณการผลิต นั่นคือ ถ้าผลิตมาก ต้นทุนก็จะเพิ่มขึ้นด้วย เช่น วัตถุดิบทางตรง ค่าแรงงานทางตรง(ขึ้นอยู่กกับเกณฑ์)
การประหยัดโดยขนาด คือ การผลิตสินค้าได้ปริมาณที่มากขึ้น แต่ต้นทุนต่อหน่วยลดลง ตัวอย่างการคิดต้นทุน
ผลิตสินค้าจำนวน 200 ชิ้น มีต้นทุนคงที่คิดเป็น 5,000 บาท และต้นทุนผันแปร 15 บาท/ชิ้น เมื่อบริษัทผลิตสินค้าเพิ่มขึ้นเป็น 500 ชิ้น อยากทราบว่าการผลิตสินค้าทั้ง 2 ครั้ง จะมีต้นทุนต่อหน่วยต่างกันเท่าไร
วิธีคิด
1. คิดต้นทุนต่อหน่วยของปริมาณการผลิตที่ 200 ชิ้น
จากสมการ ต้นทุนการผลิต = ต้นทุนคงที่ + ต้นทุนผันแปร
จะได้ ต้นทุนการผลิตรวม = 5,000 + (200*15)
ต้นทุนการผลิตรวม = 8,000 บาท
ต้นทุนการผลิต/หน่วย = 8,000 /200
ต้นทุนการผลิต/หน่วย = 40 บาท
2. คิดต้นทุนต่อหน่วยของปริมาณการผลิตที่ 500 ชิ้น
จากสมการ ต้นทุนการผลิต = ต้นทุนคงที่ + ต้นทุนผันแปร
จะได้ ต้นทุนการผลิตรวม = 5,000 + (500*15)
ต้นทุนการผลิตรวม = 12,500 บาท
ต้นทุนการผลิต/หน่วย = 12,500 /500
ต้นทุนการผลิต/หน่วย = 25 บาท
- จากผลการคำนวณ แสดงให้เห็นว่า การผลิตในปริมาณ 500 ชิ้น ทำให้ประหยัดต้นทุนในการผลิตได้ถึง 40-25=15 บาท